İstanbul’un Seyyahı, Seyyahın İstanbul’u
Dilara Obenik
Çok okuyan mı, çok gezen mi daha iyi bilir? Aslında her ikisi de! Bu soruya çok gezenin gözünden yazılmış bir kitabı okuyan da diyebiliriz. Üç kıtayı aşarak 225 şehre ayak bassan ünlü seyyah Evliya Çelebi’den ilham alınarak hayata geçirilen İstanbul’un Seyyahı, Seyyah’ın İstanbul’u projesi de tam olarak bunu amaçlıyor. Gençlerin ve çocukların, İstanbul’a farklı bir pencereden bakmalarını hedefleyen proje; bu kadim şehri 17.yüzyılın izleriyle tanıma imkânı sağlıyor.
İstanbul’un farkına varabilmek, bu şehri iyice tanımak için muhtelif yollar bulunmaktadır. Tarihi semtleri gezmek, tarihi yapıları görmek ve çok kültürlü sokaklarında dolaşmak… Oysa birçok kişinin kaçırdığı ve görmediği bir nokta var; seyyahlar. Çünkü seyyahların tanıklığını görmeden İstanbul’un keyfine varmak mümkün olmaz. Seyyahlar, eşsiz hikâyelerini bir denizin kıyısına, diğer bir sokağın köşesine veya bir caminin avlusuna bırakmıştır. İstanbul’un bu anlamda çok çeşitli kültürel yapısı ve asırları aşan tarihi, seyyahlar için harika bir hikâye oluşturmaktadır. Bu sebeple birçok farklı kültüre ev sahipliği yapmış bu şehri anlatmanın en iyi yollarından biri de; bir seyyahın yaşadıkları ve gözlemiyle oluşturulmuş seyahatnamesinden geçiyor.
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından desteklenen, Fatih Belediyesi’nin katkılarıyla Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi (FSMVÜ) Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi yürütücülüğünde hayata geçirilen İstanbul’un Seyyahı Seyyah’ın İstanbul’u projesi ile çocuklar ve gençlerin kendi seyahatnamelerini oluşturmaları için önemli bir fırsat sunuluyor. Evliya Çelebi’yi tanımakla kalmayıp onun gözünde ayrı bir öneme sahip olan İstanbul’u, günümüzde hâlâ 17. yüzyılın izleriyle birlikte görmeyi ve anlatmayı amaçlanıyor. Proje ile İstanbul’un yüzyıllardır süregelen mirasının benimsenmesi, anlatılması ve gelecek nesillere ulaştırılması hedefleniyor.
17. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE KÖPRÜ KURUYOR
Kültürel tarihimizde gezgin denilince ilk akla gelen kişilerden biri olan Evliya Çelebi’nin 50 yıl 1635 yılında başlayarak 50 yıl süren gezileri ona ilham veren bir rüya ile başlıyor. Bir seyahat aşığı olan bu gezgin, 50 yıllık serüvenini kendine has üslubu ile oluşturduğu eşsiz seyahatnamesiyle yalnızca gördüğü yerleri yazmakla kalmamış oradaki yaşanmışlıkları da aktarmıştır. Çelebi; üç kıtayı aşarak 225 şehre dair izlenimlerini yazdığı seyahatnamesinde, doğup büyüdüğü İstanbul’a ayrı bir önem vermiş. Bu sebeple seyahatnamede İstanbul’unda 17. yüzyılın izlerini oldukça detaylı bir şekilde görmek mümkün. Evliya Çelebi’nin bu gezisi İstanbul’un Seyyahı Seyyah’ın İstanbul’u projesine de ilham olmuştur.
Proje ile ilham kaynağı olan proje ile çocuk ve gençler kendi coğrafyalarında yetişen Evliya Çelebi’yi tanıma fırsatı buluyor. Onun tarihe çok kültürlü, renkli ve zamanı aşan yaklaşımının izini, İstanbul üzerinden bugün de takip edecek olmaları daha bilinçli bir bakış açısı sağlıyor. Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi Müdürü ve Proje Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi İlhami Danış, projeye katılan çocuk ve gençlerin İstanbul’u, Evliya Çelebi gibi hissetmelerini istediklerini belirtirken projenin amacını ise şu sözleriyle aktarıyor: “Çocukları ve gençleri İstanbul ile daha yakından tanıştırmak için yola çıktık. Bunu yaparken Evliya Çelebi’den ilham aldık. O, bu topraklarda yetişen dünyaca ünlü bir seyyah. Biz de onu kendimize rol-model alarak, onun izinde İstanbul’u gezeceğiz. Rotalarımız Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinde anlatılan rotalar olacak. Arzumuz da çocuklarımızın ve gençlerimizin Evliya Çelebi gibi İstanbul’un tarihini, mimarisini, kültürünü, sosyal dokusunu görmeleri, hissetmeleri, nasıl değerli bir şehirde yaşadıklarını bilmeleri ve bu bilinçle şehri daha iyi noktalara eriştirmeleri.”
PROJE KAPSAMINDA ÇEŞİTLİ ATÖLYELER GERÇEKLEŞİYOR
Proje kapsamında gençlere ve çocuklara yönelik animasyon, kısa film ve yaratıcı yazarlık olmak üzere 3 farklı atölye bulunuyor. Yaratıcı yazarlık atölyesi ile okuma ve yazma pratikleri geliştirilirken şehre dair gözlem ve hayallerini kelimelere dökmelerine katkı sağlanıyor. Kısa film ve animasyon atölyeleri ile de sanatsal farkındalığı kazandırmanın yanında günümüz teknolojisini kullanarak bu beceri ile zihinlerinde ürettikleri fikirleri görsel araçlarla ortaya çıkarmaları amaçlanıyor. Atölyelerin odağında İstanbul’un olması planlanıyor. Bu kapsamda Üsküdar bölgesindeki ortaokul ve lise öğrencileri arasından seçilen 110 öğrenci, 26 Eylül’den Mart 2023’e kadar sürecek atölyelerde İstanbul’u merkeze aldıkları yazılar, animasyonlar ve kısa filmler üretecek. Ayrıca seçilen 5 gezi rotasında edinilen gözlem ve deneyimlerle öğrenciler kendi filmlerini ortaya çıkaracak. Evliya Çelebi Çalışmaları Merkezi Müdürü ve Proje Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi İlhami Danış projenin çocuklar ve gençlerin gelişimine çok yönlü katkı sağlayacağının altını çizerek şöyle devam ediyor: “Rotalarımızdan biri Üsküdar, iki tanesi Fatih. Fatih’te ilk olarak Unkapanı, Ayasofya ve Sultanahmet, ikincisi ise Süleymaniye ve çevresinden oluşuyor. Diğer rotamız Eyüp ve Galata bölgesi. Öğrenciler beşer gruplar hâlinde rehberler eşliğinde İstanbul’u gezecekler. Biz de bu yerlerle ilgili Evliya Çelebi’nin neler yazdığını anlatacağız. Öğrenciler 17. yüzyıldan günümüze o sokağın, mimarinin ne kadar değişip değişmediğini yerinde görecekler.”
Bütün çalışmaların kamuoyu ile paylaşılarak katılımcıların sanatsal yeteneklerinin sergileneceği proje, Mart 2023’te tamamlanması planlanan atölyelerin ardından yeni öğrencileriyle devam edecek. Projenin ikinci fazında yer almak ve başvuru yapabilmek için https://seyyah.fsm.edu.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.